Ludzki mózg ma zaskakującą zdolność do godzenia sprzeczności. Wiele badań wskazuje na to, że niejednokrotnie racjonalizujemy swoje postępowanie, dopiero po fakcie dorabiając do niego uzasadnienie. Co więcej, niejednokrotnie udowadniano, że nasze poglądy wpływają na to jak postrzegamy świat.
Badania przeprowadzone przez australijskich psychologów zademonstrowały, że jedzenie mięsa wiąże się z dysonansem spowodowanym zjadaniem istot zdolnych do odczuwania, w wyniku którego zwierzęta hodowlane postrzega się jako pozbawione tej zdolności.
fot. Andrew Skowron
Wiele osób zjadających na co dzień zwierzęta deklaruje, że darzy je dużą sympatią, a widok ich cierpienia jest dla nich trudny. Jako, że istoty obdarzone umysłami uważa się za istotne z punktu widzenia etyki, zabijanie obdarzonych umysłami zwierząt w celu ich późniejszego zjedzenia stwarza trudny do rozwiązania problem etyczny.
Duże znaczenie jakie przykłada się do jedzenia w wielu kulturach sprawia, że możemy mieć skłonność do emocjonalnego reagowania na kwestionowanie naszych zwyczajów żywieniowych. Wszytko to sprawia, że jesteśmy szczególnie skłonni do racjonalizowania naszych wyborów w tej dziedzinie.
Zespół Brocka Bastiana przeprowadził serię doświadczeń by sprawdzić hipotezę, w myśl której ludzie dokonywać będą racjonalizacji swoich wyborów żywieniowych poprzez zaprzeczanie posiadaniu przez zwierzęta umysłów. Badacze poprosili najpierw grupę 63 studentów o ocenę stopnia w jakim dane zwierzęta posiadają umysł, jak również tego, na ile ich zjedzenie jest akceptowalne moralnie.
Które zwierzęta są inteligentne?
Okazało się, że im bardziej dane zwierzę wydawało się badanym inteligentne, tym mniej akceptowalne było dla nich jego zjedzenie. Przykładowo, badani uznawali za zjedzenie goryla lub kota za raczej niedopuszczalne, odwrotnie zaś w wypadku ryby, kurczaka czy krewetki.
W drugiej części doświadczenia, 66 wszystkożernych studentów oceniało zdolności umysłowe dwóch zwierząt – krowy i owcy. Części badanych prezentowano zwierzęta jako hodowane z przeznaczeniem na ubój, części jako żyjące na farmie (bez informacji o ich dalszym losie). Oba zwierzęta były oceniane jako mniej inteligentne gdy badani otrzymywali informację, iż trafią one do rzeźni.
Skąd pochodzi jedzenie?
Wreszcie, 120 studentów wzięło udział w – jak im powiedziano – badaniu sprawdzającym wpływ informacji o pochodzeniu jedzenia na doświadczenie jego spożywania. W rzeczywistości, sprawdzano wpływ spożywanego posiłku – kawałków jabłek lub przyrządzonego mięsa – na ocenę zdolności mentalnych zwierząt, przed i po jedzeniu.
Przeczytaj także: Nie mam wątpliwości, że świat w przyszłości będzie wegański
Przed posiłkiem badani mieli za zadanie opisać życie zwierzęcia trafiającego do rzeźni (co miało sprowokować efekt widoczny w poprzedniej części badania). Okazało się, że umniejszanie zdolności umysłowych zwierząt było szczególnie silne w sytuacji, gdy badani oceniali zwierzęta, które właśnie zjedli.
Autorzy wskazują, że przypominanie ludziom jedzącym zwierzęta o tym, że zjadają czującą istotę może wywoływać u nich silny dysonans. Jego zmniejszanie odbywa się przez zaprzeczenie zdolnościom umysłowym zjadanego zwierzęta. Tym samym, może powodować u nich utwierdzenie się w słuszności swojego postępowania.
Michał Kosakowski (tekst )
13.05.2015
Źródło: Bastian, B., Loughnan, S., Haslam, N., & Radke, H. R. (2012). Don’t mind meat? The denial of mind to animals used for human consumption. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(2), s. 247-256.