Transport żywych zwierząt regulowany jest na poziomie unijnym przez Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005, które zawiera przepisy określające, jak długo oraz w jakich warunkach zwierzęta mogą być transportowane. Niestety od lat dochodzi w tej kwestii do nadużyć, poczynając od uchybień takich jak brak dostępu do wody dla przewożonych zwierząt, po drastyczne przypadki zatonięć statków załadowanych nimi po brzegi. Niedostateczna ochrona ich dobrostanu w trakcie przewozu jest tak zatrważająca, że w tym roku Parlament Europejski powołał komisję śledczą ds. ochrony zwierząt podczas transportu, której celem jest zbadanie występujących nieprawidłowości i napisanie raportu ze swoich prac wraz z rekomendacjami dalszych działań.
Przesłuchanie komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego
Ważną częścią prac komisji jest organizacja przesłuchań, podczas których zbiera ona informacje od ekspertów i przedstawicieli rozmaitych instytucji (także unijnych). W środę 2 grudnia na przesłuchanie zaproszono komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego, by odpowiedział na pytania dotyczące zamiarów Komisji Europejskiej w sprawie zbliżającego się przeglądu obowiązujących regulacji prawnych. Posłowie Parlamentu Europejskiego pytali komisarza m.in. o to, jak KE zamierza rozwiązać problem długodystansowych transportów zwierząt, jakie ma plany względem regulacji prawnej ich przewozów oraz jak odnosi się do danych publikowanych przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności).
Z jakimi zagrożeniami wiąże się transport żywych zwierząt?
Już w 2011 roku EFSA odnotowało w raporcie, że transporty zwierząt zwiększają ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Co więcej, przewożone stworzenia pod wpływem stresu częściej chorują, a duże zagęszczenie w środkach transportu zwiększa ryzyko transmisji patogenów. Takie warunki sprzyjają powstawaniu antybiotykoopornych szczepów bakterii, które są niezwykle poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego – 33 tysiące Europejczyków umiera co roku w wyniku infekcji wywołanych tymi właśnie patogenami. Transporty zwierząt nie przyczyniają się więc wyłącznie do cierpienia niewinnych stworzeń, stanowią również realne zagrożenie dla nas samych.
Czy komisja poprawi dobrostan zwierząt podczas transportu?
Komisarz Wojciechowski zapewnił w trakcie przesłuchania, że Komisja ma zamiar poprawić dobrostan zwierząt podczas transportu poprzez skracanie łańcucha dostaw, ograniczanie długości przewozów „gdzie tylko to możliwe”, a także ponowne zregionalizowanie produkcji.
Zgodził się z posłami, że obecny system przewozu żywych zwierząt powinno się zastąpić transportem samego mięsa. Wspomniał również, że Komisja zamierza wprowadzić oznakowanie produktów mięsnych, które uwzględniałoby cały łańcuch produkcji – od gospodarstwa, przez transport, po rzeźnię. Niektórzy posłowie wzywali Komisję do całkowitego zakazu eksportu żywych zwierząt do znajdujących się poza obszarem Unii Europejskiej krajów trzecich, ponieważ po przekroczeniu granic UE nie jest możliwe zapewnienie im dobrostanu. Jest to postulat podnoszony od lat, który na razie nie doczekał się konkretnych odpowiedzi.
Standardy dobrostanu zwierząt nie są przestrzegane
Liczne materiały organizacji prozwierzęcych pokazują prawdę o transporcie zwierząt – brakuje kontroli, istniejące prawo jest często ignorowane, nagminnie dochodzi do przeładowań, urazów, przewożenia osobników niezdolnych do transportu. Rutynowe długodystansowe przewozy (np. młodych tuczników pokonujących setki kilometrów z Danii do Polski) stanowią gehennę dla milionów zwierząt, a dodatkowo są źródłem ogromnego zanieczyszczenia i obciążenia klimatycznego. Problem nie dotyczy wyłącznie tego typu transportów – zwierzęta przeżywają równie wielki stres i cierpienie także podczas pokonywania znacznie krótszych dystansów.
Komisarz podkreślał, że:
“Nie może być tak, że opłaca się nie przestrzegać standardów dobrostanu zwierząt. Lekceważenie dobrostanu w transportach powinno dużo kosztować tych, którzy go nie przestrzegają”
Janusz Wojciechowski
Pozostaje pytanie, czy to tylko słowa rzucone na wiatr, czy Komisja rzeczywiście poczyni kroki, by przyczynić się do poprawy warunków transportowanych zwierząt.
Całe przesłuchanie dostępne jest pod tym linkiem:
Autorka: kinga Zawada