Dobre wiadomości z Litwy: Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zakaz hodowli zwierząt na futro jest zgodny z Konstytucją kraju! Litewski parlament przegłosował zakaz jesienią 2023 roku, ale grupa posłów zażądała, aby decyzja została rozpatrzona przez Trybunał. Posłowie twierdzili, że ustawa ogranicza wolność gospodarczą, co jest niezgodne z obowiązującym prawem – sąd się z tym jednak nie zgodził.
Zakaz hodowli zwierząt na futro w Litwie
We wrześniu 2023 roku litewski Sejm przyjął ustawę zakazującą hodowli zwierząt na futro ogromną większością głosów – 68 członków Sejmu głosowało za, 25 – przeciw, a 15 wstrzymało się od głosu. Kilka dni później prezydent Litwy Gitanas Nausėda podpisał ustawę o dobrostanie i ochronie zwierząt, która gwarantuje wygaszenie działalności ferm futrzarskich najpóźniej do 2027 r. Litwa stała się tym samym 20. krajem w Europie, który powiedział DOŚĆ hodowli zwierząt na futra!
Walka o zakaz w Litwie trwała przez wiele lat. W tym czasie intensywną kampanię prowadziła organizacja Tusti Narvai, m.in. poprzez spotykanie się z politykami, zbieranie podpisów pod Europejską Inicjatywą Obywatelską “Fur Free Europe”, czy publikowanie śledztw z największych ferm norek w kraju. Prace nad ustawą, która została przyjęta w 2023 roku, rozpoczęły się dwa lata wcześniej. Sam proces legislacyjny był więc długi i wymagający.
Trybunał Konstytucyjny zabiera głos w sprawie zakazu
Po wprowadzeniu zakazu hodowli zwierząt na futro w Litwie kilkoro posłów, wspieranych przez przemysł futrzarski, zaskarżyło nowe prawo do Trybunału Konstytucyjnego. Twierdzili, że zakaz jest niezgodny z Konstytucją, ponieważ ogranicza wolność gospodarczą.
“Ustawodawca (…) może kierować się nie tylko motywami ekonomicznymi. Oceniając, że konkretna działalność gospodarcza jest niezgodna z pewnymi zasadami moralności, etyki i człowieczeństwa, może ustanowić ograniczenia i zakazy wykonywania pewnych powiązanych działań, takich jak ich hodowanie, rozmnażanie i zabijanie w celu produkcji pewnych konkretnych produktów, które nie są niezbędne dla zaspokojenia żywotnych i egzystencjalnych potrzeb społeczeństwa” – powiedział G. Goda, przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego Sejm, dbając o interes publiczny i w ochronie dzikiej przyrody, zgodnie z zapisami Konstytucji, może w drodze ustawy ograniczyć działalność gospodarczą związaną z hodowlą zwierząt i zakazać jej, jeżeli nie jest niezbędna dla społeczeństwa. A taką właśnie działalnością jest hodowla zwierząt na futro.
To już drugi przypadek podtrzymania zakazu hodowli zwierząt na futro przez Sąd Konstytucyjny
Litwa to nie pierwszy kraj, w którym podjęto próby podważenia konstytucjonalności zakazu hodowli zwierząt na futra. Podobna sytuacja miała miejsce w Łotwie, która wprowadziła zakaz w 2022 r. Tamtejszy Trybunał Konstytucyjny bardzo dobitnie orzekł:
Z biegiem czasu zmieniło się publiczne postrzeganie znaczenia ochrony zwierząt, pełnego szacunku i etycznego traktowania zwierząt oraz moralnego i prawnego statusu zwierząt jako podmiotów. Obecnie zwierzęta są uznawane za istoty czujące. Zwierzęta powinny być zatem postrzegane nie tylko jako przedmioty praw własności, ale także jako podmioty o statusie moralnym. Zdolność do odczuwania implikuje również zdolność do cierpienia. Ludzkie współczucie i empatia dla istot żywych, w tym zwierząt, są niezbędne.
Uznając zdolność zwierząt do odczuwania i cierpienia, wynika z tego, że trzymanie w klatkach i zabijanie dzikich zwierząt wyłącznie w celu uzyskania futra stanowi okrutne traktowanie. Życie w klatce nie jest zgodne z naturalnym trybem życia i zachowaniem dzikich zwierząt. Takie życie jest wysoce stresujące i prowadzi do rozwoju różnych nieprawidłowości zdrowotnych i behawioralnych. Zarówno fakt uśmiercania, jak i warunki, w jakich zostało ono przeprowadzone – duszenie norek w komorach gazowych, rażenie prądem lisów i jenotów – są uznawane za okrutne.
Kiedy zakaz hodowli zwierząt na futro w Polsce?
Ogromnie cieszymy się z sukcesu naszych sąsiadów, zwłaszcza że skala produkcji futer w Litwie była do tej pory bardzo duża. Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem konsekwencji, z jaką politycy i Sąd Konstytucyjny podtrzymują decyzję Sejmu.
W Polsce czekamy na rozpoczęcie prac Komisji Nadzwyczajnej ds. ochrony zwierząt nad projektem ustawy. Mamy nadzieję, że również polskim politykom tym razem nie zabraknie odwagi i już niedługo dołączymy do Litwy i odeślemy fermy futrzarskie do historii.