Czy zwierzęta uzyskają w Brazylii status istot czujących?

Brazylijski Komitet Środowiskowy, odpowiedzialny za opiniowanie zmian prawnych związanych z kwestiami środowiskowymi, zaakceptował 10 lipca 2019 r. projekt ustawy nadającej zwierzętom status istot czujących i posiadających prawa. 

Jak brazylijskie prawo chroniło zwierzęta do tej pory?

W brazylijskiej Konstytucji Federalnej znajduje się cały rozdział poświęcony ochronie krajowej flory i fauny. Według art. 225 każdy człowiek ma prawo do zrównoważonego ekologicznie środowiska, w tym także kolejne pokolenia, a obowiązek zapewnienia tego spoczywa zarówno na rządzie, jak i na społeczeństwie.
Obowiązkiem państwa jest także ochrona fauny, co oznacza zakaz jakichkolwiek czynności, które zakłóciłyby ekologiczne funkcjonowanie zwierząt., spowodowałyby ich wyginięcie lub sprawiłoby, że stałyby się one ofiarami okrucieństwa. Ostatnie stwierdzenie jest szczególnie ważne, ponieważ nadaje władzom państwowym autorytet do walki z przestępstwami dotyczącymi wszystkich kategorii zwierząt.

W Brazylii obowiązuje także prawo wprowadzone w 1998 r., skupiające się na przestępstwach związanych z ochroną środowiska, które jest uzupełnieniem norm konstytucyjnych. Zakazuje ono wszelkiego postępowania, które mogłoby powodować ból i cierpienie zwierząt. Jednak kary przewidziane przez to prawo nie są surowe, a przepisy nie są konsekwentnie egzekwowane. 

Na co do tej pory pozwoliły zapisy z brazylijskiej Konstytucji?

Na podstawie tego, że Konstytucja Federalna uwzględnia ochronę zwierząt, Brazylijski Sąd Najwyższy mógł zakazać praktykowania popularnych tradycji, z którymi wiązało się cierpienie zwierząt, takich jak walki kogutów czy Farra do Boi (Festiwal Wołów, polegający na gonieniu i ranieniu woła kijami, nożami kamieniami itd.). Takie działanie Sądu Najwyższego było ważnym przełomem w ochronie prawnej zwierząt w Brazylii, ponieważ świadczyło o uznaniu tego, że interesy zwierząt mogą być reprezentowane w sądzie i prawnie chronione.

Mimo tych zmian sytuacja zwierząt w Brazylii wciąż nie jest zadowalająca. Nadal przynoszącym duże zyski biznesem są pokazy rodeo. W szkołach weterynaryjnych i medycznych często praktykowana jest wiwisekcja (obłożona jednak restrykcjami takimi jak konieczność znieczulenia), na cele której nierzadko przekazywane są bezdomne zwierzęta.

Przeczytaj także:Nowe badania opinii publicznej: co o fermach futrzarskich myślą Polacy?

Ponadto bardzo istotny jest fakt, że w brazylijskim Kodeksie Cywilnym, podobnie jak w polskim, obowiązują jedynie dwie kategorie: osoby i przedmioty, w związku z czym zwierzęta zaliczane są do kategorii przedmiotów. Oznacza to, że mogą być przedmiotem własności i transakcji ekonomicznych. Nie są w ten sposób chronione przed wykorzystywaniem dla celów ekonomicznych, które ma miejsce m. in. w hodowlach przemysłowych.

Co zmieniłoby nowe prawo?

Jeżeli zaproponowane w projekcie ustawy zmiany prawne wejdą w życie, zwierzęta nie będą mogły być traktowane jako nieożywione obiekty – zamiast tego przynależał będzie im status istot zdolnych do odczuwania emocji i cierpienia.
Ważnym aspektem wprowadzenia tych zmian prawnych są ich potencjalne konsekwencje. W związku z nowym statusem, jaki zostałby nadany zwierzętom, niedozwolone stałoby się traktowanie zwierząt jak rzeczy. Zapewnioną miałyby także ochronę prawną w przypadku naruszenia przynależnych im praw, a prokuratura miałaby prawo do podjęcia stosownych działań w sytuacji ich zagrożenia. Z pewnością jest to ważny krok w stronę deklarowanej przez Konstytucję ochrony zwierząt przed okrucieństwem na poziomie państwowym i potencjalnie pozwala na jej znaczne rozszerzenie.  

Nie tylko brazylijska ochrona zwierząt wymaga wzmocnienia

W Polsce także sytuacja ochrony prawnej zwierząt wymaga poprawy. Kodeks Cywilny również w Polsce uznaje zwierzęta za rzeczy mogące być przedmiotem własności.

 Obowiązująca Ustawa o ochronie zwierząt nie jest doskonała i zawiera wiele wyjątków, zwłaszcza dotyczących zwierząt hodowlanych, dlatego nie ustajemy w dążeniach do powołania Rzecznika Ochrony Zwierząt.